محدودیت‌های تصویری بر روی کودکان اثر منفی دارد | در روزهای اخیر انتشار تصویری که نشان‌دهنده سانسور جلد یک کتاب درسی بود با بازتاب‌های زیادی در جامعه مواجه شد.
به گزارش انجمن هنرهای تجسمی استان اردبیل به نقل از هنر آنلاین در این عکس، جلد کتاب ریاضی سوم دبستان که امسال به چاپ رسیده است در کنار نسخه دیگری از این کتاب که سال گذشته چاپ شده بود دیده می‌شود و آنچه جلب توجه می‌کند حذف دو دختر دبستانی از طرح روی جلد کتاب و باقی ماندن سه پسربچه روی آن است. این اتفاق بلافاصله با واکنش‌های گوناگون مواجه شد و سوالاتی راجع به دلیل حذف دختران را مطرح کرد.
به دنبال انتقادهای فراوان از این موضوع، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش‌وپرورش در بیانیه‌ای اعلام کرد که دلیل تغییر در این تصویر آن است که تصویر قبلی بسیار شلوغ و مفاهیم ریاضی مطرح شده در آن تصویر بسیار زیاد بوده است و این تغییر بر اساس نظرات هنری، زیباشناسی و روانشناسی انجام شده است.
اعمال ممیزی بر تصویرهای منتشر شده در کتاب‌ها، مجلات و… چیز جدیدی نیست و هنرمندان تصویرگر، گرافیست و… تجربیات زیادی در این زمینه دارند. بااین‌حال معمولا چنین مسائلی به اطلاع عموم مردم نرسیده و کسی از مشکلات کار این هنرمندان اطلاع ندارد. در ادامه این گزارش با تعدادی از هنرمندان تصویرگر به گفت‌وگو نشستیم تا نظرات و تجربیات آنها درباره ممیزی را بدانیم.
اکبر نیکان‌پور، تصویرگر و استاد دانشگاه با بیان اینکه تصویرگری برای سنین مختلف شرایط خاص خود را دارد، گفت: تصویرگر بر اساس طیف‌های مختلف مخاطبان خود مسائل گوناگون را در نظر گرفته و به کار می‌پردازد. در تصویرسازی فقط جنبه زیبایی‌شناسی وجود ندارد بلکه جنبه‌های روانشناسی، جامعه‌شناسی و… باید در نظر گرفته شود و ذهن تصویرگر باید توجهی به همه اینها داشته باشد تا بتواند یک کار تخصصی انجام دهد.
او درباره تغییری که در جلد یک کتاب درسی ایجاد شده است گفت: احساس می‌کنم محدودیت‌هایی به این شدت قبلا وجود نداشته است. تصویرگران ایرانی عادت کرده‌اند که همیشه موارد ضروری را رعایت کنند، اما ایجاد محدودیت‌های بیشتر برای آنها باعث می‌شود از بسته بودن فضا صدمه بیشتری بخوریم. این محدودیت‌های تصویری بر روی کودکان نیز اثر منفی دارد و ذهن آنها را درگیر مسائلی می‌کند که قبلا به طور طبیعی به آن توجهی نداشته‌اند.
نیکان‌پور با بیان اینکه به عنوان یک تصویرگر اصلاً این کار مورد قبول من نیست، افزود: دلیلی که برای ایجاد تغییر در این تصویر مطرح شده، شلوغ بودن طرح است. درحالی‌که اگر این تصویر شلوغ بود از همان ابتدا و در مراحل مختلف بازبینی باید متوجه آن می‌شدند نه اینکه پس از گذشت چند چاپ تصمیم به حذف بخشی از آن بگیرند. قطعاً تصویرگر حرفه‌ای در زمان کار به سازماندهی عناصر در صفحه توجه دارد و به نظر من این تصویر هیچ مشکلی از نظر ترکیب‌بندی و شلوغی نداشت درحالی‌که حذف بخشی از عناصر آن کاملاً به تصویر ضربه زده است.
این استاد دانشگاه افزود: برای آموزش و پرورش مسئله تصویرگری کتاب‌های درسی بسیار جدی است، زیرا کتاب‌های آن همیشه باقی می‌ماند و کتاب‌های درسی هر کشوری در حافظه تاریخی آن ثبت می‌شوند. به همین دلیل باید آدم‌های متخصصی در این زمینه با آموزش و پرورش همکاری کنند و جدیت این کار را دریابند. باید اساتید و هنرمندانی که سالها در این زمینه کار کرده و روحیات کودکان و نیازهای آنها را به خوبی می‌شناسند درباره تصاویر کتاب‌های آموزشی نظر بدهند تا شاهد چنین تصمیمات شتاب‌زده و نسنجیده‌ای نباشیم.
بازدیدها: ۱۷
