پایان میزبانی اردبیل از «دورهمی لوگوتایپ‌ها»

پایان میزبانی اردبیل از «دورهمی لوگوتایپ‌ها» | استان اردبیل در هفته گذشته آثاری از هنرمندان پیشکسوت، اساتید، و دانشجویان فعال گرافیک در زمینه لوگوتایپ را گرد هم آورد تا با این میزبانی، یکی از شاخه‌های هنر را به علاقه‌مندان طراحی بیشتر بشناساند.

به گزارش انجمن هنرهای تجسمی استان اردبیل به نقل از خبرگزاری فارس ـ اردبیل(مریم رضایی) : مؤسسه فرهنگی – هنری نشان نقره‌ای با همکاری حوزه هنری و انجمن هنرهای تجسمی استان اردبیل و خانه فرهنگ و هنر اردبیل، با هدایت و انتخاب حجت مجرد، طراح ارشد گرافیک و مدرس دانشگاه، نمایشگاهی را با عنوان «دورهمی لوگوتایپ‌ها» در دو بخش استانی و ملی برگزار کرد که بخش ملی با آثاری از بزرگان عرصه تایپ و نوشتار (لوگوتایپ) و بخش استانی با رویکرد نگارش اسامی نام‌آوران استان همراه شد.

افتتاحیه این رویداد هنری به‌مناسبت هفته طراحی گرافیک ایران و روز جهانی گرافیک در حوزه هنری استان اردبیل، در حضور مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری، رئیس حوزه هنری و جمعی از هنرمندان در ۲۷ اردیبهشت برگزار شد. به همین بهانه درباره کم و کیف این رخداد ملی، با مدیر هنری نمایشگاه به گفت‌وگو نشستیم که ماحصل آن را در ادامه می‌خوانید:

فارس: هدف از برگزاری «دورهمی لوگوتایپ‌ها» چه بود؟

مجرد: انگیزه‌بخشی و هدفمندسازی فعالیت‌های فرهنگی و هنری جوانان و دانشجویان علاقه‌مند به حوزه تایپ و نوشتار در گرافیک، گردهمایی آثار هنرمندان و اساتید برجسته عرصه تایپ و نوشتار در کنار هنرمندان جوان، معرفی و ترویج عرصه تایپ و نوشتار در گرافیک، یادآوری اهمیت نوشتار در برندسازی، لزوم توجه به عرصه تایپ و نوشتار در رسانه‌های جدید، اعتباربخشی به مقوله لوگوتایپ (نشان نوشتاری) در بین خواص جامعه، با رویکرد آموزشی و ارج نهادن به مقام نام‌آوران عرصه‌های فرهنگی – هنری، اجتماعی، ورزشی، علمی و پژوهشی و … از جمله مهم‌ترین اهداف برپایی این نمایشگاه است.

فارس: از قرار، شکل برگزاری این نمایشگاه، متفاوت از شیوه‌های رایج بود؛ در این باره برای ما بگویید.

مجرد: آثار را در بهمن و اسفند ۹۸ با دعوت از اساتید مطرح جمع‌آوری کردیم، اما بعد که تعدادی از جوانان فراخوان را دیدند، خواستار شرکت شدند. بستر را فراهم کردیم و قرار شد در اردیبهشت ۹۹ یعنی روز جهانی گرافیک (۲۷ آوریل) نمایشگاهی برگزار شود که با شیوع کرونا مواجه شدیم و برنامه کنسل شد. در طول سال هم شرایط محیا نشد و بالاخره تصمیم گرفتیم آن را به شکل مجازی برگزار کنیم. در ادامه اعلان فراخوان، نمایش آثار و اخبار مربوط به این رویداد، از طریق صفحاتی به آدرس D_logotypes در اینستاگرام، تلگرام و وب‌سایت انجام گرفت. از ۲۷ تا ۳۱ اردیبهشت  ۱۴۰۰ نیز فرصت داشتیم آثار را در بستر مجازی به مرور آپلود کنیم. چنان که طی این یک هفته، از شهرهای مختلف پیام‌هایی داشتیم مبنی بر این‌که متوجه فراخوان نشده‌اند و پیگیر بودند در این دوره حضور داشته باشند. این امر نشان می‌دهد که لازم است دامنه فعالیت این رخداد فرهنگی گسترده‌تر شود. البته این رخداد به نظر بسیاری هنرمندان و حتی اساتید برجسته‌ای چون استاد چهره‌پرداز، اصل کار، منحصر به فرد بود و ما امیدواریم بار دیگر بشود آن را تکرار کرد.

فارس: استقبال چطور بود و آیا شرایط کرونایی تأثیری داشت؟

مجرد: نمایشگاه، به سبب شیوع کرونا از ابتدا مجازی اعلام شده بود. بر این اساس، در بستر وب‌سایت و اینستاگرام صفحاتی را تدارک دیدیم. اصل آثار به همراه مجموعه‌ای از پیام‌های آموزشی، طبق روال معمول نمایشگاه‌های تجسمی برپا شد و مجموع آثار و عبارات آموزنده عیناً در صفحات مجازی به اشتراک گذاشته شد. در مجموع، طی سه تا چهار روز، از حدود ۴۱۵ اثر رسیده، تنها ۲۳۰ اثر را از ۹۰ هنرمند، در صفحات ذکر شده آپلود کردیم تا مخاطبان و هنرمندان، آثار را ملاحظه کنند. حضور فیزیکی اصلاً مورد انتظار نبود و حتی افتتاحیه به‌صورت محدود، با حضور ۲۵ الی ۳۰ هنرمند اردبیلی و چندی از مسؤولان فرهنگی اتفاق افتاد.

شرایط کرونایی سبب شد از سویی حضور فیزیکی افراد را در نمایشگاه‌ها نداشته باشیم و متأسفانه روابط انسانی و اجتماعی را از دست دادیم، و از سویی نتوانستیم ورکشاپی در کنار نمایشگاه برگزار کنیم؛ اما مزایایی هم داشت. در این سیاق، بسیاری از هزینه‌ها کم می‌شود و پروسه اجرایی برخی کارها کوتاه‌تر می‌شود؛ گرچه مقوله سختی کار رسانه‌ای بر شانه دبیرخانه سنگینی می‌کند اما ترجیح ما در درجه نخست، رویارویی مخاطب با اثر است؛ چرا که در شکل مجازی، تبادل فرهنگی – هنری و گفت‌وگوی بین هنرمند و مخاطب تا حد زیادی مختل می‌شود. البته در عوض، عرصه نمایش آثار وسعت بیشتر و بزرگتری به خود می‌گیرد و برنامه از حالت بومی و محلی به ملی و جهانی می‌تواند تبدیل شود.

فارس: چه نیازی در این حیطه دیدید که لازم دانستید نمایشگاهی در این سطح را برگزار کنید؟

مجرد: برای اینکه نظر مخاطب را درباره کم و کیف اثر جویا شویم، بر پایی نمایشگاه از رویکردهای مرسوم آثار تجسمی است. بنابراین بهترین اتفاق و محل برای عرضه اثر هنرمندان تجسمی، برپایی نمایشگاه است؛ اما آن‌چه این نمایشگاه را منحصر به فرد کرد، این است که برپایی نمایشگاهی از نشانه، تاکنون مرسوم نبوده و به جرأت می‌توان ادعا کرد این نمایشگاه جزو اولین رخدادهای اختصاصی در عرصه تایپ و نوشتار با این سبک و شیوه بود.

در این نمایشگاه می‌خواستیم با استفاده از نوشتار فارسی و قابلیت‌های آن در تبدیل شدن به نشانه با مخاطبان خود صحبت کنیم که هم از سوی اساتید و هم از سوی هنرمندان و هنرجویان جوان استقبال شد؛ اما مهم‌ترین انگیزه ما از برگزاری نمایشگاه این بود که فرصتی ایجاد کنیم تا کارهای دانشجویان کم‌تجربه در کنار آثار پیشکسوتان و سایر هنرمندان این عرصه قرار بگیرد که البته امیدوارم این اتفاق، باعث بروز غرور کاذب در بین جوانان نشود.

فارس: ایده و انگیزه اصلی این نمایشگاه چطور کلید خورد؟

مجرد: ایده اصلی این نمایشگاه در سال ۸۹، در حاشیه یک کارگاه آموزشی چندنفره شکل گرفت. در این کارگاه به هنرجوها پیشنهاد دادم برای اعتلای فرهنگ بومی و ارج نهادن به مقام نام‌آوران استان، اسامی آن‌ها را جمع‌آوری کنند و این اسامی را در قالب امضای شخصی یا هنری، طراحی کنند که با استقبال هنرجویان مواجه شد. بنابراین اسامی مشاهیر علمی، ادبی، هنری و مذهبی و حتی اسامی محلات قدیمی و اصیل فهرست شد و هنرجویان آن‌ها را طراحی کردند که بخشی از آن‌ها را در نمایشگاه می‌توانید ببینید. همین اتفاق نخستین جرقه‌ای شد تا از بزرگان و  هنرمندان برجسته و پیشکسوت این عرصه، به‌ویژه استادان احصایی، چهره‌پرداز، حقیقی و شیوا و … نیز برای پیوستن به این جریان دعوت کنیم. ایشان نیز آثار خود را در اختیار ما گذاشتند که این استقبال، یک دنیا ارزشمند بود؛ به‌خصوص که استادان بزرگ ما پذیرفتند کارشان در کنار آثار دانشجویان و هنرجویان گرافیک قرار بگیرد.

امیدوارم که نیت آموزشی ما در دامنه ملی اتفاق افتاده باشد. چرا که برای من، به سبب کسوت معلمی که دارم، بحث آموزشی بیشتر مدنظر بوده است و آوردن ‌عبارات آموزنده درباره مقوله «نوشتار» و «لوگوتایپ» در بین آثار، نشان از جلوه‌گری جنبه آموزشی رویداد دارد. شاید به همین دلیل، متخصصان امر، متوجه گوناگونی سطح آثار شوند. برای داشتن کارهای حرفه‌ای، باید بسیاری از کارها را از دور خارج می‌کردیم، اما این اتفاق نیفتاد و از هر هنرمندی که کاری ارسال کرده بود، حداقل یک و حداکثر ۵ اثر را در نمایشگاه جای دادیم.

شاید خالی از لطف نباشد این نکته را نیز عرض کنم که امسال سازمان بین‌المللی طراحی گرافیک ایکو – دی (Ico – D) شعار مهمی را انتخاب کرده، با این مضمون که «دیزاین برای همه است» که بیشتر کارهای نمایشگاه ما هم در تقویت این موضوع اتفاق افتاد؛ گرچه ممکن است بخش اندکی از مردم با کاربرد و اهمیت نوشتار در برندسازی آشنا باشند ولی تلاش برای توسعه اجتماعی مفاهیم و کارکردهای گرافیک وظیفه تک‌تک هنرمندان است؛ بنابراین باید نیازهای تصویری و نوشتاری اجتماع را شناخت و طراحی مناسب و درخور شأن آن را ارائه کرد. امید می‌رود که این حرکت و حرکت‌های مشابه بتوانند در توسعه و شناساندن این بخش از گرافیک به مردم، مفید فایده واقع شوند.

فارس: بازخورد نهایی چطور بود؟

مجرد: در مجموع ۴۱ هنرمند از تهران، ۲۹ هنرمند از اردبیل و بقیه از استان‌های اصفهان، فارس، قم، کرمان، مازندران، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، زنجان و لرستان در این رویداد شرکت کرده بودند که اگر نمایشگاه حضوری بود، شاید فقط برای اهالی اردبیل می‌شد این نمایشگاه را عرضه کرد اما اکنون کل ایران می‌توانند از نمایشگاه و آثار موجود به شکل بر خط و مجازی بازدید کنند؛ بنابراین در این باره فقط می‌شود از بازخورد در بستر مجازی صحبت کرد و بازخوردهای وب‌سایت و اینستاگرام را با اعداد و ارقام سنجید.

در مجموع، غیر از ۹۰ شرکت‌کننده‌ای که آثارشان در نمایشگاه حضور داشت، بیش از ۳۰۰ علاقه‌مند دیگر عضو صفحه‌های ما شده‌اند که به نظر می‌رسد آمار بدی نباشد؛ چه این‌که اگر نمایشگاه حضوری و فیزیکی بود، احتمال داشت این تعداد بازدیدکننده را نداشتیم.

از دیگر ظرفیت‌های فضای مجازی، این است که نمایشگاه زمان آغاز دارد اما نمی‌توان پایانی برای آن متصور بود. چرا که در روزهای آینده هم مخاطبان می‌توانند با رجوع به صفحات ما از آثار بازدید کنند. شاید مخالفت‌هایی هم برای این بدعت در بین باشد، اما مهم نیّت ماست که جنبه کاملا آموزشی داشت. مثلاً در جمله «نوشتار قبل از این‌که خوانده شود، دیده می‌شود» پیامی نهفته است؛ یعنی اینکه طراح! هنرمند! متوجه باش و بدان که نوشتار در وهله اول تصویری قابل رویت است و در مرحله بعدی عنصری زبان‌شناسانه که برای بخش اول آن نیازی به سواد نوشتاری نیست.

بازدیدها: ۵